AMAÇ VE KAPSAM
Geç dönem Mu‛tezile kelâmcısı ve Şâfiî fakihi olan Kâdî Abdulcebbâr’ın (ö. 416/1025) kelâm ve fıkhın yanı sıra tefsir, hadis ve dinler tarihi alanlarında önemli eserleri bulunmaktadır. Yaşadığı dönemde Basra ekolünün liderliğini üstlenen Kâdî, mezhebin kendisinden önceki tüm birikimini derleyip sistematik bir forma kavuşturarak Mu‛tezilî geleneğin devamını sağlamıştır. 20 ciltten oluşan ansiklopedik kelam eseri el-Muğnî, hem Kâdî’nin mensubu olduğu Basra ekolünün fikirlerini hem Mu‛tezile içerisindeki farklı görüşleri ve diğer kelam ekollerinin düşüncelerini ihtiva etmesinden dolayı günümüze ulaşan en önemli Mu‛tezilî kaynak olarak kabul edilmektedir. Kâdî Abdulcebbâr, Mu‛tezilî ilkelere ve Ebû Hâşim çizgisine bağlı olmakla birlikte mihne sonrası dönemde sarsılan Mu‛tezile imajını düzeltmek maksadıyla ekolün bazı görüşlerini yumuşatarak daha mutedil bir çizgiye çekmeye çalışmıştır. Nîsâbûrî, İbn Metteveyh, Ebü’l-Hüseyin el-Basrî, Şerif el-Murtazâ, Kıvâmüddîn Mânkdîm ve Ebû Yusuf el-Kazvinî gibi yetiştirdiği öğrenciler vasıtasıyla fikirleri hem ekol içerisinde hem de Şiî/Zeydî çevrelerde etkili olmaya devam etmiştir. Uluslararası olarak planlanan bu sempozyumda Kâdî Abdulcebbâr’ın fikirlerinin anlaşılması, değerlendirilmesi ve İslam düşüncesine yaptığı katkıların tespit edilmesi amaçlanmaktadır.